ایجاد خوشه‌های صنعتی و معدنی بهعنوان رویکردی نوین جهت توسعه صنایع و معادن کوچک و متوسط در سه دهه اخیر مورد توجه صاحب‌نظران قرار گرفته است. در بسیاری از کشورهای جهان، بنگاه‌های کوچک و متوسط با مزایایی که از طریق خوشه‌سازی کسب کرده‌اند، توانسته‌اند بهعنوان مهم‌ترین بخش از اقتصاد مطرح شوند، موضوعی که انجمن مس این روزها به عنوان یک دغدغه مطرح کرده و در تلاش است در قالب یک طرح، از ارگانهای مرتبط پیگیری نموده و در جهت حمایت از معادن کوچک به نتیجه برساند. در ادامه گفتگویی با نایب رئیس انجمن مس در این خصوص را می خوانید.
دکتر کوروش شعبانی عنوان کرد: معادن مس بسیار زیادی با ذخایر کوچک به صورت پراکنده در سطح کشور وجود دارد که با تدابیر درست می تواند تاثیر قابل توجهی در تولید کشور داشته باشد. طبق اکتشافات انجام شده در سالهای اخیر، حدود ۱۲ معدن بزرگ معرفی شده، در حالی که معادن کوچک‌مقیاس بسیار زیادی در کشور وجود دارد. به جز استانهای جنوب غربی و حاشیه خلیج فارس کشور که زونهای ساختاری آنها مستعد فلززایی نیست تقریبا در بقیه استانها ذخایر فلزی و به طور خاص مس را داریم. به همین خاطر باید از معادن کوچک حمایت شود تا از ذخایر سطح کشور به صورت متوازن استفاده شده و تنها به حمایت از چند استان خاص معطوف نباشیم. چنین ظرفیت‌هایی را نادیده نگیریم چراکه با تجمیع چند معدن کوچک‌مقیاس، می‌توانیم یک معدن بزرگ یا متوسط داشته باشیم. این معادن در نقاط کم‌برخوردار کشور واقع شده‌اند که این امر می‌تواند موجب اشتغالزایی بیشتر در نقاط محروم شود و وضعیت این مناطق را بهبود بخشد.
نایب رئیس انجمن مس ایران با اشاره به نادیده گرفتن نقش تاثیرگذار معادن کوچک‌مقیاس در اقتصاد، گفت: در سیاست‌گذاری‌ها و تصمیم‌گیری‌ها عمدتا توجه مدیران و مسئولان به معادن بزرگ‌مقیاس است و به معادن کوچک‌مقیاس که تعدد بالایی دارند، بی‌توجهی می‌شود، چنین اقداماتی به این حوزه صدمه خواهد رساند. در حقیقت نقش معادن کوچک را در اقتصاد و GDP و اشتغال پررنگ نمی‌بینند و به آنها بها داده نمی‌شود.
شعبانی در ادامه عنوان کرد: به عنوان حمایت می توان معادن کوچکی که با فواصل معقول به لحاظ حمل و نقل هستند و توجیه ارتباطی بین آنها وجود دارد، در قالب یک شرکت تجمیع کرد و هر کدام از این معادن وابسته، به میزان ذخیره و عیار در این کنسرسیوم سهیم شوند و در ادامه دولت هم با تسهیلات از آنها حمایت کند.
وی افزود: معادن کوچک با ذخایر صد تا سیصد هزار تنی به صورت تجمیعی با ۳ میلیون تن ذخیره، با خوراک ۲۰۰ هزار تن در سال به شکل یک کارخانه کنسانتره یا مس کاتد ایجاد شوند که می توانند برای ده تا ۱۲ سال از معادن تامین خوراک شوند و در تولید کشور موثر باشند تا به سمت حداکثر کردن ارزش افزوده حرکت کنیم که تامین زیرساخت برای این کنسرسیوم و شرکتها از وظایف ایمیدرو هست.
شعبانی اظهار کرد: زمانی که زیرساخت‌های مناسب را ایجاد کنیم و تسهیلات ضروری را به این حوزه اختصاص دهیم ممکن است خوشه‌های معدنی یا زونهای معدنی ایجاد شود و میزان توسعه معادن افزایش خواهد یافت. از این طریق می‌توان برای یک کارخانه تامین خوراک کرد. همچنین می‌توان با همکاری چند شرکت معدنی، شرکتی را در زمینه فرآوری مواد معدنی ایجاد کرد تا زمینه رشد و توسعه صنایع معدنی در کشور بهبود یابد. این اقدام در بخش خصوصی صورت گرفته و نتیجه مناسبی نیز به همراه داشته است.
شعبانی به تاثیر تسهیلات مالی و بانکی به معادن کوچک‌مقیاس اشاره کرد و افزود: دلیل اصلی اینکه معادن و صنایع معدنی رشد پیدا نمی‌کنند فارغ از داشتن ظرفیت معدنی اختصاص نیافتن منابع مالی به این واحدها است چراکه کمبود منابع مالی، اکتشاف همراه با بهره‌برداری مناسب را سبب نمی شود و یا ماشین‌آلات مناسب این معادن در اختیار نیست تا استخراج به‌طور مطلوب انجام شود. با توجه به اینکه معدنداران سعی می‌کنند با کمترین هزینه معدنکاری کنند نتیجه متناسب با ذخایر به دست نمی آورند.
شعبانی درباره درخواست تسهیلات معادن گفت: براساس قانون و دستورالعمل‌ها پروانه‌های بهره‌برداری از معادن می‌تواند بهعنوان وثیقه باشد اما هنوز بانک‌ها پروانه‌های بهره‌برداری معادن را بهعنوان وثیقه قبول نمی‌کنند. در حقیقت به‌دلیل نبود توان ارزیابی معدن، پروانه بهره‌برداری معدن که یک سند دولتی و معتبر است بهعنوان وثیقه پذیرفته نمی‌شود که از مشکلات مهم معادن کوچک محسوب می شود.
وی در آخر اظهار داشت: انجمن مس در این فکر است این موضوع را در قالب طرح پیگیری کند تا حمایتی از معادن کوچک کشور باشد و در نهایت به رونق و اشتغالزایی کمک شود.
