به دلایل مختلفی که عمدتا اقتصادی و توامان برخی مسائل اجتماعی است با موج فزاینده مهاجرت سرمایه‌ها مواجهیم که بخش معدن از آن مستثنا نیست و نتیجه این است که سرمایه‌گذار تمایل خود به سرمایه‌گذاری در بخش معدن بالاخص در بخش اکتشاف را از دست داده است. دلیل آن اول از همه عدم‌ثبات اقتصادی است، در واقع شاخص‌‌‌های مختلف مانند نرخ ارز، تورم و تغییرات ناگهانی دستورالعمل‌‌‌ها و بخش نامه ها، چشم‌‌‌انداز میان‌‌‌مدت و بلندمدت برای ایجاد ورود به معدن و سرمایه‌گذاری در تولید را از بین می‌‌‌برد و همین موضوع سبب کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان فعلی به آینده فعالیت خود می‌شود، مداخله دولت در بازار و تولید و عدم توجه به بخش خصوصی از دیگر موارد اصلی است؛ به عبارتی سرمایه‌گذار به واسطه اینکه مسائل و چالشهای زیادی را پیش‌رو دارد، ریسک سرمایه‌گذاری را نمی‌پذیرد و صرفاً کسانی که رشته تحصیلی‌شان اکتشاف بوده یا سابقه طولانی در این حوزه دارند، همچنان در این بخش ماندگار شدند و ورود سرمایه‌گذار جدید بسیار محدود و نزدیک به صفر شده است. همچنین یکی از سرمایه‌های اصلی، نیروی انسانی متخصص است که به چالشی بزرگ در این بخش تبدیل شده و تامین آن از مشکلات اصلی فعالین معدنی است؛ موضوع کمبود نیروی متخصص در حوزه مختلف صنایع و معادن در ایران در حال تبدیل شدن به یک بحران جدی است. به این خاطر که رونقی همچون سابق در این حوزه نیست. متاسفانه شاهد ورود بسیار محدود نیروی انسانی برای تحصیلات تکمیلی و دانشگاهی به این حوزه هستیم و نفرات جذب شده هم در نهایت مهاجرت را انتخاب می‌کنند و کشورهایی همچون قزاقستان و عمان کارشناسان و متخصصان ما را جذب می‌کنند. راهکار مقابله با این موارد می تواند اقداماتی همچون ممانعت از صدور بخش‌نامه های خلق‌الساعه، رفع موانع محلی، حمایت از فعالیت معدنی اکتشاف تا فراوری، تخصیص تسهیلات به فعالین باشد؛ با توجه به شعار سال برای جذب حمایتهای مردمی باید جلوی ضربه به این حوزه را بگیریم. نظام برنامه‌ریزی کشور باید به کوچک سازی بخش دولتی و توانمندسازی بخش خصوصی سوق داده شود و فضا را طوری فراهم کند که نیروهای متخصص جذابیت فعالیت داخلی را بیش از مهاجرت بدانند و به فعالیت در داخل کشور تشویق شوند.
یادداشتی از دکتر شعبانی، نایب رئیس انجمن مس ایران؛ هشدار به فرار سرمایه و فرار مغزها در بخش معدن
