نشست تخصصی با موضوع «پایش بخش صنایع پایین‌دستی در طرح جامع مس» توسط کمیته صنایع‌پایین‌دستی انجمن مس ایران با حضور فعالین این حوزه در محل اتاق بازرگانی ایران برگزار شد. با توجه به تعدد موضوعات مطرح شده شرح جلسه در چند بخش منتشر خواهد شد.
صالحی نیا: دولت رقیب اصلی بخش خصوصی است
صالحی نیا به نمایندگی از شرکت مس‌سازان باستان در این نشست عنوان کرد: اگر ما به دقت به طرح جامعی که توسط ایمیدرو تهیه شده نگاه کنیم می بینیم ریشه کار اشتباه است. خود دولت می آید برای بخش خصوصی برنامه ریزی کند، ایمیدرو حوزه حاکمیتی و اجرایی دولت است. به نظر من یکی از موانعی که سبب شده بخش خصوصی در صنعت معدن ایران رشد نمی کند همین ایمیدرو است. ایمیدرو همراهی دو بخش را دارد یکی سازمان زمین شناسی و دیگری وزارتخانه است. شرکت هایی که امروز کار می کنند همه زیر مجموعه ایمیدرو هستند. بخش خصوصی وجود ندارد که بگویید بخش خصوصی کاره‌ای است. شرکت‌های بزرگی که می توانند در این حوزه کار کنند چه کسانی هستند؟ همان شرکت‌هایی هستند که جزو مجموعه ایمیدرو هستند و این شرکت ها با رانت اطلاعاتی و رانت دولتی سر پاست. اگر قرار است طرحی داده شود باید توسط کسی باشد که درد این کار را چشیده و مشکلات را حس کرده است. بخش حاکمیتی یا ایمیدرو باید آمار درستی داشته باشد و به بخش خصوصی آمار بدهد؛چون از امکانات و از بودجه عمومی و دولتی استفاده می کند. ایمیدرو چرا بخش های تحقیقاتی ندارد؟ چرا به بخش خصوصی مشاوره نمی دهد و این بخش را تقویت نمی کند؟ در نتیجه خود دولت رقیب اصلی بخش خصوصی است. مگر غیر از این است؟ ما باید به چه کسی شکایت ببریم؟ چگونه می توانیم بگوییم دولت بخش حقوق دولتی بخش معدن را کم کن وقتی خودش سود می برد چگونه تغییر بدهد؟ فرض کنید یک معدن نتواند حقوق دولتی اش را بپردازد؟ چه می شود؟ ما در مملکت دیده‌ایم! مملکت شده مزایده! این بخش آنقدر ضعیف و نحیف است که اصلا نمی تواند بخش های‌تک را تکمیل کند. به نظر من باید اگر بناست بخش خصوصی قوی داشته باشیم دستور العمل‌ها و سیاست‌ها از طریق انجمن و تشکل تخصصی این صنف منتقل شود و آن شرکت هایی که رقیب بخش خصوصی در دولت هستند مقداری کمک کنند تا این بخش تقویت شود.
هوشمند: تامین مواد اولیه، نوسان قیمت، موانع صادراتی و ماشین آلات فرسوده از چالش‌های ماست
هوشمند، رئیس کمیته صنایع پایین‌دستی انجمن مس ایران عنوان کرد: اولین مشکلی که صنایع پایین دستی با آن مواجه می‌باشد، تامین مواد اولیه است به نظر من باید مس را به قیمتی نزدیک به کاتد بخریم؛ بعلاوه اینکه محدودیت خرید از بازار ضایعات است، یعنی ما نمی توانیم از بازار ضایعات خرید رسمی انجام دهیم که این امر در فاکتور ارزش افزوده و مسائل بعدی مشکل ایجاد می کند. همچنین عدم امکان خرید با استفاده از سیستم های LC را داریم. تولید کننندگانی که پروانه بهره برداری و کد بورسی دارند می توانند کاتد بگیرند ولی این امکان برای تولید کنندگان کوچک وجود ندارد که فاصله ای رقابتی برایشان ایجاد می کند و مساله بعدی این است که صنایع پایین دستی چون کالای تمام شده‌ای همجون شیرآلات تولید می کنند، نمی توانند این را نقد بفروشند و از نوسانات قیمت عقب می مانند که معمولا متضرر می شوند.
مهندس هوشمند اشاره کرد: هر نوسانی که در قیمت مس یا قیمت دلار ایجاد می شود مانند طنابی است که ابتدای طناب قیمت مس و دلار قرار دارد و وقتی نوسان ایجاد می شود ته طناب شلاق می زند و ضربات شدیدتر به تولید کننده وارد میکند و نمی تواند خودش را به این تورم برساند.
وی به چالش مهمی دیگر اشاره کرد و گفت: یک مشکل بزرگی در کشور زنجیره اخذ مالیات است که همه ما را گیر انداخته است. من می خواهم شیرآلاتم را به فروشگاه بفروشم و صاحب فروشگاه زیر بار نمی رود و مجبورم ۹% را خودم بدهم. مگر چقدر سود دارد؟ همه ما دچار این مشکل هستیم. با توجه به اینکه این قوانین از سال ۱۴۰۳ سختگیرانه تر خواهد شد در نتیجه من نمی توانم فاکتور فروش رسمی بدهم و مشتری من هم زیر بار نمی رود و راه برایش باز است که این جلوی ما را گرفته است. پرداخت مالیات بر ارزش افزوده توسط صنایع ما را عقب می اندازد. عدم وجود زیر ساخت جهت اخذ مالیات بر ارزش افزوده در فروشگاه ها و پرداخت مالیات بر ارزش افزوده توسط صنایع تولیدی چالش ماست.
رئیس کمیته صنایع پایین‌دستی انجمن مس ایران یادآور شد: در بحث صادرات تعرفه بازرگانی غیر حمایتی، بروکراسی اداری، مشکل انتقال ارز از طریق مبادی قانونی و فروش ارز به بازار متشکل ارزی از مشکلات این صنعت است.
مهندس هوشمند، ماشین آلات را چالش دیگر این بخش عنوان کرد و گفت: ماشین آلات فرسوده و قدیمی و قوانین گمرکی دست و پاگیر در واردات ماشین آلات و تکنولوژی حتی دست دوم به یک مشکل برای فعالین تبدیل شده است. قوانین سختگیرانه، غیر اصولی و تبعیض آمیز محیط زیست و منابع طبیعی نیز معضلی دیگر برای این بخش است.
وی در آخر تذکر داد: اگر حمایت و پشتیبانی دولت نباشد با این مشکلات صنعت کشور عمر چندانی نخواهد داشت ولی اگر دولت این مسائل را برطرف نماید آینده بسیار روشنی را خواهیم ساخت.
