بر اساس آنچه محققین به‌عنوان نتایج و اولویت‌بندی مواد معدنی مهم برای ایران در نظر گرفته‌اند و همچنین درجه اولویت نسبی فرصت‌های ویژه معدنی کشور، مس در جایگاه نخست قرار می گیرد و با اختلاف معناداری نسبت با سایر فلزات معدنی ازجمله سنگ آهن، کرومیت، طلا، نقره، سرب و روی این جایگاه را به خود اختصاص داده است. از سوی دیگر آنچه موید این واقعیت است که صنعت مس کشور بستر مناسبی برای سرمایه‌پذیری است آن است که محافل علمی و اقتصادی جهان در ایالات متحده آمریکا و اروپا مس را فلزی بحرانی در جدیدترین دسته‌بندی خود در سال ۲۰۲۳ قرار داده اند.
دکتر صالح‌آبادی، دبیر انجمن مس ایران در این خصوص عنوان کرد: از آنجا که در استراتژی‌های کلان کشور سیاست جایگزینی معدن به جای نفت با جدیت مطرح شده باید اشاره نمود امروز سهم مس به‌عنوان پر اولویت‌ترین فلز کشور از تولید ناخالص داخلی ۱.۳ درصد است که در راستای توسعه این بخش باید این سهم به بیش از ۵ درصد ارتقا یابد تا جایگاه یک درصدی کشور در تامین مس جهان حفظ گردد. پر واضح است که این واقعیت از آنجا نشئت می‌گیرد که ایران با دارا بودن ۵۵ میلیارد تن ذخایر معدنی مس تا پایان سال ۲۰۲۳ با فاصله کمی از روسیه رتبه پنجم جهان را داراست. البته از نظر اینجانب رشد سهم صنعت مس از تولید ناخالص داخلی علاوه بر آنکه نیاز به توسعه و رشد در بخش‌های بالا دست صنعت ازجمله استخراج منابع معدنی و توسعه صنایع معدنی و متالورژی است، وابسته به تولید بازاریابی و فروش مواد ویژه به‌ویژه پایه مس به‌عنوان مواد با تکنولوژی بالای تولید و یا مواد مصرفی در صنایع تکنولوژی برتر است. این مواد با ایجاد ارزش‌افزوده چند صددرصدی و کاربری‌های ویژه می‌تواند در رشد اقتصادی و تکنولوژیکی این صنعت و ورود آن به نسل‌های بالاتر کمک شایانی نماید. در شاخص‌های مهم توسعه‌یافتگی سرانه مصرف مس در کشور است که بر اساس آمار جهانی در سال ۲۰۲۰ متوسط جهانی حدود ۵/۳ کیلوگرم مس به ازای هر نفر بوده است و این در حالی است که این رقم در ایران حدود ۳/۲کیلوگرم است.
دبیر انجمن مس ایران افزود: هرچند این عدد برای ایران در مقایسه با کشورهای معدنی جهان ازجمله شیلی، زامبیا، استرالیا، اندونزی و یا قزاقستان در سطح بالایی است اما در مقایسه با کشورها توسعه‌یافته و یا درحال‌توسعه ازجمله ژاپن، چین، لهستان، ترکیه، عربستان و یا روسیه در تراز نامناسبی قرار دارد. این بدان معناست که توسعه صنعت مس علاوه بر آنکه نیازمند است که خود رشدی را برنامه‌ریزی نماید نسبت به توسعه و رشد در سایر بخش‌ها ازجمله ساختمان‌سازی با زیرساخت تجهیزات صنعتی، حمل‌ونقل و سایر تجهیزات و صنایع مرتبط با مصرف مس همراه با توسعه و رشد باشد.
آنچه امروز دغدغه فضای کسب‌وکار مس در کشور است همسویی فکری و اتفاق‌نظر در برنامه‌ریزی و طراحی مسیر توسعه این صنعت در کشور در قالب‌های مختلف ازجمله تدوین و تصویب طرح جامع مس کشور است.
وی خاطرنشان کرد: تفاوت‌های دیدگاهی بین مراکز پژوهشی مجلس و دولت در تبیین اولویت‌ها و بهینه‌سازی در فضای صنعت مس کشور با بنگاه‌های اقتصادی بزرگ‌مقیاس ازجمله شرکت ملی صنایع مس ایران و همچنین نمایندگان صنفی از کلیه فعالین زنجیره مس کشور در قالب انجمن مس ایران سبب شده است گردآوری سند جامع که خط‌مشی این صنعت را در کشور برای آینده به شکلی کارا و با بیشترین بهره‌وری با چالش‌هایی روبرو گرداند.
دکتر صالح‌آبادی اظهار داشت: انجمن مس ایران به‌واسطه شکل‌گیری از اعضای فعال مختلف در حوزه مس ازجمله معادن و صنایع معدنی بزرگ‌مقیاس در شرکت‌های کلان مانند شرکت ملی صنایع مس، معادن و صنایع معدنی کوچک و متوسط مقیاس در قالب‌های SMEها شرکت‌های فعال در حوزه صنایع پایین‌دست و صنایع تبدیلی و آلیاژی مس و شرکت‌های پیمانکاری و خدماتی در صنعت مس همواره به دنبال حراست و محافظت از منابع و شرایط کسب‌وکار کلیه اعضا و فعالین زنجیره ارزشی تولید در صنعت مس است و با هرگونه یک‌جانبه‌گرایی در تدوین طرح‌های کلان به‌نحوی‌که بخشی از زنجیره در معرض خطر تعطیلی و یا زمان عملیاتی قرار گیرد مقاومت و مطالبه گری خواهد نمود.
وی گفت: آنچه مسلم است امروز موضوعاتی همچون تفاوت قیمت ارز و فرامین حکومتی در الزام به رعایت قیمت‌های دستوری عوارض صادراتی که بدون لحاظ سایر پیوست‌های فنی و اقتصادی و مالی حاکم بر کسب و کار صرفاً برای تأمین هزینه‌ها دولت، حقوق دولتی که به‌صورت افسارگسیخته و بدون توجه به ملاحظات فنی معادن و شرایط جغرافیایی آن هرسال افزایش می‌یابد، قطعی برق صنعتی، کمبود آب، معارضین محلی و ده‌ها چالش ریز در شکست دیگر است که حال تولید ازجمله در زنجیره صنعت مس را خراب کرده است و فعالین را به فکر تلاش برای صرفاً بقا واداشته است و این به‌هیچ‌عنوان نمی‌تواند علامت و نشانه‌ای از اقتصاد پویا و در حال پیشرفت باشد. لازم است در قالب طرح‌های ملی همچون طرح جامع مس کشور علاوه بر همه‌جانبه گرایی و ارائه برنامه برای توسعه در همه بخش‌ها (البته به شکل متوازن و با لحاظ شرایط موجود و نیازسنجی‌ها و الزامات هر حلقه زنجیره) نسبت به رفع این معضلات که همچون وزنه‌های سنگین بر گردن دونده ماراتن تولید آویخته شده است فکری اساسی و در سطح کلان حاکمیت کشور اندیشه شود.
دبیر انجمن مس ایران تشریح کرد: این رفتار به‌واقع نمونه بارز خود تحریمی است که طی سال‌های اخیر مقام معظم رهبری با شعائر هرساله ازجمله رفع موانع بدنه تقنینی و اجرایی کشور را ملزم به رفع‌ورجوع آن‌ها نموده است که متأسفانه نه‌تنها شاهد بهبود نبوده‌ایم که این امر با شدت و مشکلات و موانع نوظهوری بروز کرده است.امید است با نزدیک‌تر شدن نگاه مجلس و دولت با فعالین حوزه صنعت مس کشور که به مصابه سربازان پیاده نبرد اقتصادی کشور در میدان جنگ نابرابر و نامتوازن با قدرت‌های اقتصادی و تکنولوژیکی دنیا هستند انگیزه‌های تلاش بیشتر و سرمایه‌گذاری افزون‌تر در سرتاسر زنجیره مخصوصاً در توسعه صنایع معدنی و معدنکاری و تولیدات HIGH TECH باارزش افزوده بالا را در ایشان ایجاد گردانیم تا در این صنعت شاهد نقش بی جایگزین و برجسته کشور عزیزمان ایران در سطح جهان باشیم./معدن‌نامه
